Pravo glasa je simbol slobode i demokratije, nešto za šta su se žene vekovima borile. Danas, kada obeležavamo Međunarodni dan žena, važno je razumeti da 8. mart nije dan koji služi kao povod za kupovinu poklona devojkama, majkama, bakama… Ovaj dan je nastao kao dan borbe za pravo glasa, ženska prava, odnosno dan borbe za ekonomsku, političku i socijalnu ravnopravnost žena i muškaraca.
Zvanične boje Međunarodnog dana žena su bela, ljubičasta i zelena. Ove boje su izabrane zbog posebne simbolike. Bela simbolizuje čistotu, ljubičasta označava dostojanstvo i pravdu, a zelena predstavlja nadu.
Prvi Dan žena je zvanično obeležen 1909. godine u SAD deklaracijom koju je donela Socijalistička stranka Amerike. Tek jedanaest godina posle, u avgustu 1920. žene su dobile pravo glasa u Sjedinjenim Američkim Državama.
Mala hronologija
Novi Zeland prva je od danas postojećih država na svetu u kojoj su se žene izborile za pravo glasa, 19. septembra 1893. godine.
Kod nas, to se dogodilo dosta kasnije i borba je bila jako duga. Krajem Prvog svetskog rata 1918. godine svetu, ali i kod nas, pojavljuju se brojni feministički pokreti koji su se zalagali za jednaka prava, s obzirom na to da žene tad nisu imale pravo glasa, za obavljanje istih poslova zarađivale su manje od muškaraca, a pojedina zanimanja i škole bili su rezervisani samo za muškarce.
Tek nakon višedecenijske borbe, u avgustu 1945. na osnovu Zakona o biračkim spiskovima, žene su stekle pravo učešća na izborima te godine, a Ustavom Federativne Narodne Republike Jugoslavije, donetim januara 1946. žene su izjednačene sa muškarcima u svim oblastima državnog, privrednog i društveno-političkog života.
Borba koja traje
Više od 120 godina od prvog osvajanja prava glasa na Novom Zelandu, žene u nekim državama kao što su Liban, Saudijska Arabija, Ujedinjeni Arapski Emirati i dalje nemaju pravo glasa.
“Nisam slobodna dok je bilo koja žena neslobodna, čak i kad se njeni okovi jako razlikuju od mojih vlastitih”
Odri Lord
Reči Odri Lord treba da nas motivišu da nastavimo da verujemo u borbu, kako bismo svet učinili pravednijim, solidarnijim i boljim mestom za život za sve.
Praznik žena je nastao kao borba za jednakost i to je proces koji još nije gotov. Ova tema ne treba da bude zastupljena samo danas ili u predizbornoj kampanji. Pitanja rodne ravnopravnosti su od krucijalne važnosti i treba da budu zastupljena svakog dana, do konačnog uspostavljanja znaka jednakosti između žena i muškaraca.
Piše: Vasilije Filipović